مطالعه لایه اکمن به‌دام‌افتاده در بستر سواحل غرب تنگه هرمز

مطالعه اثرات دینامیکی اصطکاک بستر بر حرکت توده آب مستلزم آن است که ویژگی‌های لایه مرزی موسوم به لایه اکمن شناسایی شود. لایه اکمن در بستر شیب‌دار شامل جریان‌هایی به نام شارش اکمن به‌صورت فراشیب یا فرو‌شیب است که این جریان‌ها می‌توانند سبب افزایش آمیختگی و تغییر در ضخامت لایه مرزی اکمن شوند. هم‌چنین نیروی اصطکاک در بستر سبب کاهش سرعت جریان و به دنبال آن کاهش نیروی کوریولیس شده و در نتیجه جریان زمینگرد از بین می‌رود و فرایند چرخ‌کاهی رخ می‌دهد. در این پژوهش به‌ منظور شناخت ویژگی‌های لایه اکمن در بستر شیب‌دار غرب تنگه هرمز به بررسی تاثیر شیب بستر بر توزیع پارامتر‌های فیزیکی آب و پدیده‌های حاصل از آن پرداخته شده ‌است. برای انجام این پژوهش، با استفاده از داده‌های میدانیCTD مربوط به غرب تنگه هرمز در سال‌های 1384و 1385، موجود در موسسه ملی اقیانوس‌شناسی، و به‌کمک نرم‌افزارهای مرتبط، نیم‌رُخ‌های تغییرات دما، شوری، چگالی و سرعت‌های کشندی با عمق و هم‌چنین مقاطع عرضی چگالی ترسیم شدند. بررسی این نیم‌رُخ‌ها نشان می‌دهد که در بستر تنگه هرمز، جریان فراشیب است و پربندهای هم‌چگالی با افزایش شیب بستر تقریبا به صورت عمود بر شیب قرار می‌گیرند. کم‌ترین زمان چرخ‌کاهی شارش اکمن دو ساعت محاسبه شده و مربوط به ایستگاهی است که بیشترین شیب را دارد. به‌علاوه، هرچه شیب بستر بیشتر و چینه‌بندی چگالی قوی‌تر باشد، چرخ‌کاهی شارش اکمن سریع‌تر اتفاق می‌افتد. بیشینه ضریب پخش پیچکی در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه حدود m2s-1 005/0 به‌دست آمده ‌است و در ایستگاهی که ضریب پخش پیچکی آن از همه بزرگ‌تر است، عدد اکمن نیز به‌طور قابل ملاحظه‌ای از سایر ایستگاه‌ها بزرگ‌تر است که نشان‌دهنده جریان ناپایا و آمیختگی ناشی از چینش لایه اکمن می‌باشد.